Bu yazı ENGAGE AF – TIMI 48 çalışmasından elde edilen verilerden, diyabeti olan ve olmayan hastalarda, edoksabanın warfarine kıyasla etkinliği ve güvenliği değerlendirilmektedir.

Atriyal fibrilasyon (AF) ve diabetes mellitus kronik hastalıklar olup, her ikisi de artmış inme ve ölüm riski ile ilişkilidir. AF tüm dünyada en yaygın görülen kronik kardiyak aritmi olup inme riskini 4-5 kat arttırmaktadır. Diyabetik hastalarda inme riski 2 kat artmış olup, uzun diyabet süresi daha yüksek iskemik inme oranları ile ilişkilidir. Edoxaban, AF hastalarında inme ve sistemik embolik olayların önlenmesinde etkinliği kanıtlanmış, günde bir kez oral yoldan alınan bir faktör Xa inhibitörüdür. ENGAGE AF-TIMI 48 çalışmasında AF hastalarında edoksaban ile warfarin karşılaştırılmıştır. Bu araştırmada ENGAGE AF-TIMI 48 çalışmasının diyabetik hastalardaki sonuçları incelenmiştir.

ENGAGE AF-TIMI 48 çalışmasına, orta ila yüksek inme riskine sahip 21.105 AF’li hasta dahil edilerek hastalar 3 ayrı gruba randomize edilmiştir (edoxaban günde bir kez 60 mg, edoksaban günde bir kez 30 mg ve warfarin). Bu hastaların 7,624’ ünü (%36) diyabetik hastalar oluşturmaktadır. Bu çalışmada diyabeti olan 7,624 (%36) ve olmayan 13,481 (%64) gruplar karşılaştırılmıştır. Primer etkinlik sonlanımı olarak inme veya sistemik emboli, primer güvenliksonlanımı olarak majör kanama alınmıştır.

Diyabetik hastalar diyabetik olmayanlara göre daha genç olup (70 vs 73 yaş) vücut kitle indeksi (VKI), CHA2DS2-VASc skoru (ortalama 4.6 vs 4.2) ve Faktör Xa aktivitesi daha yüksek saptanmıştır.

Diyabetik hastaların %20.8’inde diyabetik olmayan hastaların ise %32.5’inde inme/geçici iskemik atak öyküsü saptanmıştır. Benzer şekilde diyabetik hastaların % 48.3’ünde diyabeti olmayan hastaların % 62.6’sında konjestif kalp yetmezliği izlenmiştir.

Diyabet varlığına göre etkinlik sonuçları

Edoksabanın varfarine göre etkinliği diyabet varlığı veya yokluğuna göre değişmemektedir (interaction p >0.05). Diyabetik hastalardaki inme/sistemik emboli sıklığı diyabetik olmayanlar ile karşılaştırıldığında fark saptanmamıştır (%1.6/yıl vs %1.91/yıl, düzeltilmiş HR (HRadj) 1.08, %95 Güven Aralığı (CI) 0.94-1.24; p=0.28). Edoksaban 60 mg alan grupta, inme/sistemik emboli diyabetiklerde edoksaban grubunda %1.42/yıl, varfarine grubunda %1.52/yıl (HR 0.93, %95 GA 0.71-1.23), diyabetik olmayanlarda edoksaban grubunda %1.65/yıl, varfarin grubunda %1.96/yıl (HR 0.84, %95 GA 0.70-1.02) olup gruplar arasında diyabet varlığına göre bir etkileşim saptanmamıştır (P interaction=0.54).

Tedaviye ve Diyabet varlğına göre ana sonuçlar

Şekil 1. Plitt, C.T. Ruff, A. Goudev, et al., Efficacy and safety of edoxaban in patients with diabetes mellitus in the ENGAGE AFTIMI 48 trial, International Journal of Cardiology

Diyabet varlığına göre güvenlik sonuçları

Diyabetik hastalarda diyabetik olmayanlara göre majör kanama anlamlı olarak daha yüksek saptanmıştır (%3.06/yıl vs %2.57/yıl, HRadj: 1.28, p < 0.001). Edoksaban 60 mg alan grupta majör kanama hem diyabetiklerde (%3.20/yıl vs %4.07/yıl, HR 0.79, %95 GA 0.65-0.96) hem de diyabetik olmayanlarda edoksabanda varfarine göre daha düşük saptanmıştır (%2.68 yıl vs %3.30/yıl, HR 0.81, %95 0.69-0.96), diyabet varlığına göre etkileşim saptanmamıştır (P interaction=0.81).

ENGAGE AF-TIMI 48’in alt grup analizinin majör sonuçları özetlenecek olursa;

Diyabetik hastalar kanamaya daha yatkındır.

Edoxaban warfarine kıyasla, tromboembolizmden benzer bir koruma sağlarken majör kanama ve kardiyovasküler ölümünü azaltmaktadır.

Diyabetik hastalarda, edoksaban alanlarda warfarin alanlara göre majör kanama daha düşük saptanmıştır.

Diyabetik hastalarda, özellikle insülin ile tedavi edilenlerde kanama ve ölüm riski daha yüksek saptanmıştır.

Bu klinik ve laboratuvar sonuçlarına göre, edoxaban diyabetik olan veya olmayan hastalarda warfarine cazip bir alternatif haline gelmiştir.

Özellikle insülin ile tedavi edilen diyabetik AF olan hastalar, inme ve kanama için daha yüksek risk altında olduğundan, edoksaban gibi daha etkili ve güvenli oral antikoagülanların kullanımı warfarine tercih edilebilir.

Kaynak:

Plitt, Anna, et al. “Efficacy and safety of edoxaban in patients with diabetes mellitus in the ENGAGE AF-TIMI 48 trial.” International Journal of Cardiology (2020).