Yeni yayınlanan bir rapora göre, İtalya’da COVID-19 salgını sırasında görülen akut miyokart enfarktüsü (AME) başvurularındaki ciddi azalmalar, AME ölüm oranlarındaki artışla beraber seyretmiştir. Bu durum, insanların pandemi sırasında hayatı tehdit eden acil durumlara rağmen hastanelerden uzak durduklarını düşündürmektedir.

Dr. Salvatore De Rosa, PhD. ve ark. elde ettikleri sonuçları European Heart Journal’da yayınladılar. Magna Graecia Üniversitesinden, (Catanzaro, İtalya) Dr. De Rosa ve ark.’nın bildirdiğine göre, “Bu veriler, AME hastalarının yaklaşık yarısının hastaneye gitmediği gibi korkutucu bir resme işaret etmektedir ki, bu durum, akut koroner sendrom tedavi protokollerinin acilen uygulanmasına rağmen, belki de AME mortalitesini anlamlı bir şekilde artırmakta ve ME sonrası kalp yetersizliği hastalarının sayısındaki artışı da beraberinde getirmektedir”

Hastane Yatışları Düşüşte

Çalışmada, kuzey İtalya’da Coronavirus salgınının pik yaptığı dönem olan 12-19 Mart 2020 haftasında ülke çapında 54 hastanenin koroner bakım ünitesindeki AME sayıları, 2019’daki benzer hafta ile karşılaştırıldı. Araştırmacılar, 2019’daki benzer haftada saptadıkları 618 AME’ye kıyasla, 2020’deki hafta boyunca % 48’lik bir azalma 319 AME tespit ettiler (p < .001). Salgın kuzey İtalya’da en ağır seyri göstermesine rağmen, yatışlardaki azalma ülke genelinde meydana geldi.

Alt grup analizi, ST Yükselmeli ME (STYME) insidansındaki azalmanın, ST Yükselmesiz ME (STYzME) hastalarındaki düşüşten önemli ölçüde daha az olduğunu gösterdi. STYME % 27’lik bir azalma ile 268’den (2019) 197’ye (2020) düşerken; STYzME’de hastaneye yatışlar %65’lik bir azalma ile 350’den 122’ye düştü.

Araştırmacılar, ayrıca kalp yetersizliği nedenli hastaneye yatışlarında % 47 ve atriyal fibrilasyon yatışlarında % 53 oranında düşüşler saptadılar. Bu arada, atriyal fibrilasyon hastalarının ortalama yaşı 2020’de oldukça gençti, 64.6’ye karşı 70.

Ölüm ve Komplikasyonlar Artışta

Pandemi döneminde hastaneye giden AME hastalarınında prognoz da kötüydü.

Salgın döneminde STYME vakalarında ölüm oranı 2019’a kıyasla üç kat artışla, % 4’den % 14’e yükselmiş, komplikasyon oranları da % 80’lik artışla %19’a çıkmıştır (p = .025).

COVID-19 pozitif olan yirmi-bir STYME hastasının dörtte birinden fazlası öldü (%29), bu oran COVID-19 olmayan STYME hastalardaki % 12 olan ölüm oranının 2.5 katından fazlaydı.

STYME grubunun analizi, ayrıca kadın kalp hastalarına bakımın daha da kötüleştiğini gösterdi. Pandemiden önceki dönemde kadınların oranı % 25.4 iken, bu yıl vakaların % 20.3’ünü oluşturmaktaydı. Bunun yanında, pandemi döneminde kadın STYME başvurularındaki azalma, % 41 ve istatistiksel olarak anlamlıyken; erkek STYME’ler için bu oran % 18 olup anlamlı değildi.

STYzME hastaları genel olarak STYME hastalarından daha iyi seyir gösterseler de; pandemi döneminde onların prognozları da kötüleşmiştir. STYzME hastalarının pandemi döneminde perkütan koroner girişim ile tedavi edilme oranları pandemi öncesine göre %13 gibi önemli düzeyde azalarak, %77’den %66’ya gerilemiştir.

STYzME’de mortalite oranı, istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte % 1,7’den % 3,3’e çıkarak yaklaşık iki kat artış göstermiştir, diğer yandan komplikasyon oranları % 5,1’den % 10,7’ye çıkmış, iki katından fazla olan bu artış ise anlamlı bulunmuştur. STYzME hastalarının 12 tanesinde (% 9.8) COVID-19 pozitif saptanmış; ancak bu hastaların hiçbiri ölmemiştir.

Trend Sınırların Ötesine Uzanmakta

De Rosa ve ark. bulgularının, ABD ve İspanya’daki STYME müdahalelerindeki düşüşleri bildiren çalışmalarla uyumlu olduğunu kaydetti (J Am Coll Cardiol. 2020. doi: 10.1016/j.jacc.2020.04.011; REC Interv Cardiol. 2020. doi: 10.24875/RECIC.M20000120).

Bunlara ek olarak, Kuzey Kaliforniya, Kaiser Permanente’deki bir grup da, pandemi sırasında AME nedenli hastane yatışlarının insidansında % 50 azalma bildirmiştir (N Engl J Med. 2020 May 19. doi: 10.1056/NEJMc2015630). Benzer şekilde, New York’ ta aort diseksiyonları üzerine yapılan bir çalışmada, pandemi sırasında aylık vaka sayılarında belirgin bir azalma izlenmiş ve 13’den 3’e düştüğü bildirilmiştir (J Am Coll Cardiol. 2020 May 15. doi: 10.1016/j.jacc.2020.05.022).

İtalyan araştırmacılar bu çalışmada AME sebebiyle hastane yatışlarındaki düşüşün nedenlerini belirlemeyi hedeflememişlerdi; ancak Dr. De Rosa ve ark. aşağıdaki açıklamalarla kurgusal tahminlerde bulunmaya çalıştılar: Basındaki haberlerin yarattığı hastalık bulaşacak korkusu, bütün dikkatin COVID-19’a yönelmesiyle, sağlık sistemi ve hastalar arasında daha az acil duran rahatsızlıkların bakımını erteleyelim kanısı ve evde kal çağrıları altında fiziki stresin azalmasına bağlı akut kardiyovasküler hastalıklarda gerçekten azalma olması.

İtalyan çalışmasının sonuçlarını değerlendiren Dr. Martha Gulati (Arizona Üniversitesi, Kardiyoloji direktörü, Phoenix), “Bu çalışmanın bize söylediği gibi daha az ME görülmesi, muhtemelen insanların evde öldükleri veya geç müracaat ettikleri endişesini doğuruyor” yorumunu yapmıştır.

Bu durum basının, pandemi döneminde sağlık yardımı almanın nasıl olması gerektiğine dair verdiği karışık mesajlarının bir sonucu olabilir. Dr. Gulati “Bu algıyı yaratan, basının birçoğumuza verdiği hastaneler COVID-19 hastalarıyla meşgul izlenimi, ancak biz hiçbir zaman kalp krizi geçiriyorsanız hastaneye gelmeyin demedik” demiştir. “Sanırım, bir çeşit COVID-19 değilsem doktorları meşgul etmeyeyim, korkusu yarattık.”

Çalışmalarını kardiyovasküler hastalıklar ve kadın üzerine odaklayan Dr. Gulati, bu çalışmanın bulgularından olan kadınlara yapılan müdahalelerdeki düşüşün erkeklerden daha fazla olmasının endişe verici olduğunu söylemiştir. “Kadınların kalp krizini erkeklere kıyasla iyi geçirmediğini zaten biliyoruz ve şimdi ise kadınların başvuru yapmadığında durumun daha da kötüleştiğini görüyoruz,” şeklinde ifade etmiştir. “Endişeliyiz ki bu fark giderek artacaktır.”

Kaynaklar:

De Rosa S et al. Euro Heart J. 2020 May 15. doi:10.1093/eurheartj/ehaa409.