Yeni bir bildiriye göre, sol elini kullanan kardiyoloji stajyerleri sık yapılan işlemleri öğrenirken özel zorluklarla karşılaşıyor. Dünya nüfusunun yaklaşık %10’u solaktır ve tıp fakültesi öğrencileri ve klinisyenler arasındaki solaklık oranlarının benzer olduğu düşünülmektedir.

California Üniversitesi Riverside Tıp Fakültesi’nden Dr. Prashant Patel ve Dr. Mandira Patel’in yazısına göre “2018-2019 yıllarındaki, 3017 aktif genel kardiyovasküler ve 339 girişimsel kardiyoloji eğitimi pozisyonları üzerinden bir tahmin yapıldığında, ABD’de herhangi bir zamanda eğitimde 300’den fazla solak stajyer olduğu düşünülmektedir. Buna rağmen, tüm standart klinik uygulamalar, sağ elini kullananlara uygun şekilde tasarlanmış olup, solaklar için değişken düzeylerde zorluk oluşturmaktadır”.

Dr. Prashant Patel verdiği röportajda “%10 prevalans oranıyla, sol elini kullanma sıklığı, kardiyoloji stajyerleri de dahil olmak üzere, çoğu kişinin düşündüğünden daha sık olarak görülmektedir. Çoğu standart klinik uygulama, sağ elini kullananlara uygun şekilde tasarlanmış olup, solakların eğitiminde değişken düzeylerde zorluk oluşturmaktadır. Akademik kardiyoloji topluluğunun bu durumun farkına varması çok önemlidir” dedi.

Bulgular, Journal of the American College of Cardiology’nin 5 Ocak tarihli sayısında yayımlandı.

Kendisi de solak olan Patel, tecrübelerinden dolayı bu soruna yöneldiğini belirtti.

“Yıllar önce ilk girişimsel rotasyonumda, sol elimin ince motor kontrolünün daha iyi olması için, diğer hekimlerden farklı şekilde pozisyon aldığımı farkettim.” dedi. Bugüne kadar solak kardiyologların ne yaptıklarını öğrenmek için varolan literatürü inceledim fakat bu konuda herhangi bir yayının olmadığını fark ettim. Meslektaşlarım ve üstlerimle yaptığım görüşmelerde herhangi bir zaman diliminde kardiyoloji uzmanlık programlarında sol elini kullananların %20, %40 oranında bulunduğunu saptadık ve bu durumun üzerine eğilmenin önemli olacağını düşündük” diye ekledi.

Pratikle mükemmele ulaşılır ve tekrarlayan uygulamalar eninde sonunda motor işlemlerin otomasyonunu sağlar fakat solaklar için öğrenme dönemi daha uzun sürebilmektedir. Patel, “İşlem becerilerinin kazanılması zaman ve tekrar ile mümkündür. Sonuç olarak, sık uygulama yapan solak kardiyologlar bu durumu bir sorun olarak görmemekte ve kullandıkları baskın ele bağlı olarak farklı bir eğitim sürecinden geçtiklerinin farkında bile olmamaktadırlar.” diye belirtti. “Sol yanı baskın” kardiyoloji stajyerleri ilk zorluğu muayene odasında yaşamaktadırlar.

Doktorlar hastaları genel olarak yatağın sağ ele uygun tarafından muayene ederler. Muayene odalarının büyük çoğunluğu, sağ elini kullananlar için muayenenin sadece sağ elle yapılmasını sağlayacak şekilde, yatak başı kapıdan uzak ve yatağın sol tarafı duvara yakın biçimde düzenlenmektedir. Hastane içinde ise, monitörler ve intravenöz tedaviler hasta yatağının sol tarafına konumlandırılmaktadır.

“Bu uygulamalar, çoğunlukla alışkanlıktan dolayı yapılmaktadır. Aynı verimlilik ve doğrulukta klinik değerlendirme, hastanın sol tarafından da yapılabilir.” dedi Patel.

Bazı kurumlarda ekokardiyografi laboratuvarında, transtorasik ekokardiyografi hastanın sağ tarafından uygulanmakta, operatörün sağ elini hasta üzerinden geçirmesi gerekmektedir.

Patel notunda “Bu uygulama ergonomik olarak dezavantajlıdır yani bir kişi yatağa oturmalı, hastaya uzanıp gövdeyi sarmalıdır. Hastanın sol tarafından yapılan inceleme ise sırt ağrılarını önlemede ergonomik olarak daha üstün olup, prob baskın elde tutulduğu için solaklar için avantajlı olabilir.” diye belirtti.

Kateter laboratuvarında ise solaklar için zorluklar arteriyel veya venöz erişim sırasında başlamaktadır.

“En sık kullanılan arteriyel giriş yolları sağ radiyal ve sağ femoral arterlerdir. Her iki uygulama da eğitimlerinin erken dönemlerinde, solak stajyerler için pozisyon almaya özgü sorunlar oluşturmaktadır. Standard yaklaşımda sağ kol adduksiyonda ve eksternal rotasyonda durmaktadır, bu durum solaklar için erişimi zorlaştırmaktadır ve bundan dolayı operatörün erişim için dominant olmayan sağ elini zorlanarak kullanması gerekmektedir.” dedi.

Hastanın kolunu radiyal destek kullanarak, 45 derece abdüksiyon ve eksternal rotasyona getirmek bir çözüm olabilir.

“Solak operatörler için bu düzen hastanın kolunun kaudal bölgesinde alan oluşturmakta ve dominant ellerini kullanarak radiyal işlemi rahatlıkla yapmaya izin vermektedir” dedi Patel.

Femoral yaklaşım için, sol elini kullanan operatörler hastanın solunda durarak sol femoral erişim sağlayabilirler ya da sağ kasık bölgesine uzanarak bu şekilde ponksiyon yapabilirler, ya da alternatif olarak, sağ ellerine son çare olarak başvurup sağ femoral ponksiyon yapabilirler.

“Femoral damarların büyük çapta olması, sol eli çok baskın operatörlerin bile pratikle dominant olmayan ellerini kullanmaya alışmalarını sağlamaktadır. Sol tarafa geçmek yerine bu uygulama tercih edilebilir” dedi.

Patel, solak olmanın bazı avantajları olduğunu da belirtti.

Bu durum “kateter laboratuvarında örneğin periferik girişimlerde antegrad sağ femoral erişim sağlamak için” geçerlidir, diye belirtti. “Solak bir operatörün olması, özellikle iki operatörün her iki kasıkta eş zamanlı ve hızlı çalışmasının gerektiği, kompleks koroner ve yapısal girişimlerde pratik olabilmektedir. Sol elini kullanan operatörler aynı zamanda, sağ radiyal yönteme göre avantajlarının olduğu gösterilmiş olan sol radiyal girişimi daha rahat yapabilmektedir” dedi.

Patel “Akademik kardiyoloji camiasında solaklığa olan farkındalığı arttırmayı umuyoruz” diye ekledi. “Kabullenme, destek ve iş akışındaki minör uyarlamaların, bu uzmanlık alanında kariyerlerinin başındaki stajyerler için gerçek potansiyellerini keşfetme ve doğru yolda ilerleme konusunda destek olacağını düşünüyoruz”.

İçgörüsel Bir Yazı

Büyük Britanya ve İrlanda Kardiyotorasik Cerrahi Derneği Başkanı Simon Kendall cevaben hazırladığı yazısında “Dr. Prashant Patel ve Dr Mandira Patel tarafından kaleme alınan bu yazı solak kardiyologların karşılaştığı özgün zorluklar için içgörü ve fırsatlar sunmaktadır” diye vurguladı.

Kendall yazısında “Solak bir kalp cerrahı olarak, kardiyolog meslektaşlarım için hastaların sağ taraftan muayenesi, sağ elle ekokardiyografi ve sağ elini kullananlar için dizayn edilmiş kateter laboratuvarının kompleks ortamı gibi böylesine bariz bir problemlerin üzerine gitmediğim için üzgünüm. Bu yazıyı okumadan önce, meslek hayatım boyunca balon pompası takarken az kullandığım sağ elimle işlemi yapmak zorunda kaldığıma dikkat etmemiştim” diye ekledi.

“Dr. Patel sol elini kullanmanın farkındalığı, adaptasyonu ve eğitim ortamının bu grup için, kardiyak cerrahide olduğu gibi, kolay erişilebilir olmasını savunmaktadır. El yatkınlığının sadece siyah ve beyaz gibi bir fenomen değil, bir spektrum olduğunu, yani bazı solakların kolay uyum sağlarken, bazılarının gerekli becerileri edinmek için zaman ve sabır ihtiyaçları olduğunu belirtmiştir”.

“Gittikçe artan bir farkındalık ve tolerans döneminde yaşadığımız için şanslıyız. Solaklık bu ilerlemenin küçük bir örneğidir.”

_J Am Coll Cardiol. _2021;77:97-101.